Όποιος μπορεί να αγαπάει είναι ευτυχής

Ο Έρμαν Έσσε κλείνει το βιβλίο του Σιντάρτα, μόλις ο ήρωας του βρίσκει την απόλυτη ειρήνη, μόλις ανακαλύπτει το σημαντικότερο που υπάρχει: την αγάπη. Συλλαμβάνει το νόημα της ζωής, του κόσμου, του ανθρώπου -ανακαλύπτει ότι τα πάντα είναι ενωμένα και γι’ αυτό μπορεί να τα αγαπήσει όλα, με μια αγάπη αγνή, πλήρη και απόλυτη, χωρίς να εκφέρει κρίσεις ή απόψεις.

Θυμάμαι ένα καθηγητή φιλοσοφίας που έλεγε πάντα ότι υπάρχει μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη φράση «σ’ αγαπώ, γιατί σε χρειάζομαι» και σ’ εκείνη που λέει «σε χρειάζομαι, γιατί σ’ αγαπώ». Και στις δύο φράσεις έχουμε μια ερωτική εξομολόγηση, όμως δείχνουν και οι δύο στ’ αλήθεια έρωτα;

Η Λουίζ Μ. Νόρμαν έχει πει ότι «το μυστικό της ευτυχίας βρίσκεται μάλλον στο να τη χαρίζεις παρά στο να την περιμένεις». Το να περιμένουμε να αγαπηθούμε μόνο απογοήτευση μπορεί να μας φέρει και μια σταδιακή αποψίλωση της ικανότητάς μας να αγαπάμε. Αυτή η άποψη για τον έρωτα μας κάνει να βάζουμε όρους, να ζητάμε ανταλλάγματα, να υπολογίζουμε κινδύνους, σαν να είναι η αγάπη επιχείρηση.

Η απάντηση είναι πάντα έξω από μας και πρέπει να έρθει σε μας. Δεχόμαστε κριτικές και πιέσεις για να αποδείξουμε την αγάπη αυτή, όταν ίσως η αγάπη δε μπορεί να αποδειχτεί, αλλά μόνο να δείξει.

Ίσως η κυριότερη διαφορά ανάμεσα στην αγάπη που αναφέρει ο Έσσε και στο πώς την αντιλαμβανόμαστε εμείς είναι ο τρόπος που μιλάμε γι’ αυτή. Θέλουμε να μας αγαπούν. Θέλουμε ν’ αγαπάμε. Ενδυόμαστε τον κτητικό έρωτα, τον βιαστικό, τον αναγκαίο.

Όμως η τέχνη του αγαπούν είναι κάτι πολύ πιο ευρύ, πιο αγνό και πιο απροσδιόριστο. Ο Έσσε έλεγε: «Όσο λιγότερο πιστεύω, γενικά, στην εποχή μας, όσο περισσότερο νομίζω ότι βλέπω την ανθρωπότητα να εκφυλίζεται και να μαραίνεται, τόσο λιγότερο σκέφτομαι την επανάσταση ως φάρμακο γι’ αυτή την παρακμή και τόσο περισσότερο πιστεύω στη μαγεία της αγάπης».

Ο Έκχαρτ Τόλλε σχολιάζει ότι η αγάπη ως διαρκής κατάσταση είναι πολύ σπάνια και περιορισμένη, τόσο σπάνια, όσο ο ευσυνείδητος άνθρωπος. Ίσως γι’ αυτό πρέπει ν’ αρχίσουμε από ένα προκαταρκτικό στάδιο: να αφυπνιστούμε και να τολμήσουμε να βυθοσκοπήσουμε το ποιοι είμαστε και τι αναζητάμε.