Κάπως έτσι θα έπρεπε να είναι η φιλία

Ανάμεσα σε δύο δρόμους ταχείας κυκλοφορίας υπάρχει πάντα η ανάγκη να υπάρχει μια νησίδα. Οταν καταφέρεις να ακουμπήσεις εκεί, δεν αισθάνεσαι ότι σε παρασύρει το ρεύμα είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Ίσα ίσα μπορείς να σταθείς για λίγη ώρα, χωρίς κάποιος να σε σπρώξει, να σε εξαναγκάσει να προχωρήσεις, χωρίς να ενοχλείς κανέναν. Από τη μια, δεν απέχεις από την αγριότητα και την ταχύτητα της μανιασμένης κίνησης, είσαι εκεί, μετέχεις, ενώ ταυτόχρονα δίνεις στον εαυτό σου μια ελάχιστη, αστραπιαία δυνατότητα να ξεκουραστείς στο είναι σου, πριν ξαναμπείς στη μάχη.

Κάπως έτσι θα έπρεπε να είναι η φιλία. 

Τα κορίτσια στο διπλανό καφέ μεταφέρουν τη γλύκα της συνάντησης. Είχαν καιρό να συναντηθούν και αυτό τις κάνει να τιτιβίζουν πιο έντονα, πιο απεγνωσμένα, με την τρυφερή μανία της επιστροφής στο οικείο. Φαίνονται δυνατές, τίποτα δεν τις απειλεί.

Κάπως έτσι αισθάνονται τη φιλία.

Χτυπάει το τηλέφωνο και από την άλλη γραμμή ακούω έναν φίλο από τα παλιά. Χαθήκαμε πολλά χρόνια. Στο άκουσμα της φωνής του με πλημμυρίζουν εικόνες από τότε που ήμασταν μικρά παιδιά. Ο καθένας διατηρεί τη δική του μνήμη, τις δικές του αναμνήσεις. Και οι δύο όμως έχουμε κρατήσει αυτή τη θαλπωρή που μοιραστήκαμε άδολα και αθώα, όταν γίναμε φίλοι ενστικτωδώς, χωρίς να ξέρουμε καν τι σημαίνει αυτό το πράγμα. Ο χρόνος και η απουσία δεν απειλούν αυτόν τον ψυχικό χώρο που κατακτήθηκε κάποτε και από τότε του ανήκει.

Κάπως έτσι αισθάνομαι τη φιλία.

Στο ερώτημα εάν έχεις φίλους όλοι θα σου απαντήσουν θετικά. Στενοχωριέμαι όμως όταν συνειδητοποιώ ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν φίλους. Αλλά όπως σε όλες τις σχέσεις, το βάθος και η ποιότητα δεν είναι αυτονόητα. Και όταν αναφέρομαι στη φιλία, δεν αναφέρομαι στις τυπικές, εργασιακές, καθημερινές, πρακτικής φύσης και χρησιμοθηρικές φιλίες. Δεν αναφέρομαι καν στις σύντομες χρονικά, παρ’ όλο που και αυτές εξυπηρετούν τον σκοπό τους.

Αναφέρομαι στη φιλία που για να την κατακτήσεις πρέπει από άτομο να έχεις γίνει υποκείμενο. Η φιλία είναι η μόνη σχέση που εμπεριέχει όλες τις άλλες ανθρώπινες σχέσεις. Ασχετα από το φύλο, ένας φίλος ή μια φίλη μπορούν να γίνουν τα πάντα: από μητέρα και πατέρας, συνοδοιπόρος, σύντροφος, μέχρι και συμπλήρωμα ή κληρονόμος. Η πρώτη επαφή με αυτή την πολύτιμη σχέση ξεκινά αναπτυξιακά στη λανθάνουσα περίοδο. Εκεί γύρω στα 6 με 12 έτη μαθαίνουμε για πρώτη φορά την οπτική της φιλίας με τα χαρακτηριστικά που μπορεί να πάρει και στην ενήλικη ζωή. Δεν είναι τυχαίο που σε εκείνη την περίοδο της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης, απουσιάζει το ερωτικό ενδιαφέρον. Το σεξ ως έννοια και ως πρακτική θολώνει τον νου των ανθρώπων. Αλλοιώνει τις πραγματικές ανάγκες, μεγεθύνει άλλες, εντείνει τα συναισθήματα, γιγαντώνει την κτητικότητα, περιχαρακώνει τις δυνατότητες μιας σχέσης. Και κυρίως βάζει ημερομηνία λήξης στις αντοχές των ανθρώπων. Αυτό δεν σημαίνει ότι δύο άνθρωποι που ενώθηκαν λόγω της σεξουαλικής τους επιθυμίας ή του έρωτα δεν μπορούν να νιώσουν φιλία ο ένας για τον άλλο… αλλά κάτι πρέπει να καταλαγιάσει ή η ωριμότητα να είναι δυνατότερη του πάθους.

Από την άλλη, η αίσθηση της κατάκτησης μιας πραγματικής φιλίας μεταθέτει την ύπαρξη στην αιωνιότητα. Οι πραγματικοί φίλοι πονούν στον χαμό του φίλου, κλυδωνίζονται στην αποτυχία του, χαίρονται στη χαρά του. Ζουν παράλληλα, όχι εις βάρος. Καμιά φορά το βλέμμα του φίλου είναι πιο μεγαλόψυχο και από της μάνας μας. Για να γίνεις όμως φίλος πρέπει να εκτεθείς. Να αντέξεις να μοιραστείς αυτό το πολύτιμο που το κρατάς επτασφράγιστο. Να δώσεις τον χώρο που αναλογεί στη φιλία, τιμώντας τη με πράξεις, και όχι να την αντιμετωπίζεις σαν τον φτωχό συγγενή των σχέσεων. Στον φίλο αξίζει το υστέρημα του χρόνου και όχι το πλεόνασμα.

Πάντοτε διαφωνούσα όταν κάποιοι έλεγαν ότι πραγματικές φιλίες χτίζουν μόνον οι άνδρες. Η φιλία δεν έχει σχέση με τα φύλα. Η φιλία σχετίζεται με τον πολιτισμό μας. Και κυρίως εδραιώνεται ανάμεσα σε ανθρώπους που διατηρούν το παιδικό τους βλέμμα σε συνδυασμό με την ανάληψη της ευθύνης που αυτό απαιτείται από έναν ενήλικα.

Μαριαλένα Σπυροπούλου