Η φυλακή των λανθασμένων πεποιθήσεων

Αναμφίβολα, οι πεποιθήσεις που μας παραλύουν περισσότερο αφορούν τις ίδιες μας τις δυνατότητες. Μπορούν να μας φυλακίσουν σε έναν κόσμο όπου δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τα ταλέντα και τις ικανότητές μας.

Οι λανθασμένες πεποιθήσεις σχετικά με το τι μπορούμε ή δεν μπορούμε να επιτύχουμε στη ζωή μας στερούν μια από τις μεγαλύτερες ελευθερίες: την ελευθερία της πρόσβασης στις δυνατότητές μας και της αξιοποίησής τους.

Αν τυχαίνει να πιστεύετε στην ιδέα ότι δε θα πετύχετε στη ζωή επειδή δεν είχατε την καλή τύχη να λάβετε μια κανονική εκπαίδευση, τότε αυτή η ιδέα σίγουρα θα κυριαρχήσει στη ζωή σας, στις προσδοκίες, στις αποφάσεις, στους στόχους και στη συνολική σας στάση. Η πεποίθηση αυτή θα λειτουργεί ως πρό­γραμμα του μυαλού σας και θα καθοδηγεί όλες τις πράξεις σας, θα παράγει χαμηλές προσδοκίες και θα υποτιμά όλα όσα πετυχαίνετε στη ζωή. Πώς μια τέτοια ιδέα μπορεί να μετατρα­πεί σε μια βαθιά ριζωμένη, περιοριστική πεποίθηση; Πώς αρ­χίζει να παίρνει τον έλεγχο της ζωής μας;

Όλα αρχίζουν όταν καταλήγουμε σε εσφαλμένα συμπερά­σματα βάσει λανθασμένων υποθέσεων που έχουμε δεχθεί ως αληθινές. Δείτε πώς γίνεται:

Αρχική υπόθεση: Οι γονείς μου ποτέ δεν πήγαν στο σχολείο.

Δεύτερη υπόθεση: Οι γονείς μου δεν κατάφεραν πολλά στη ζωή τους.

Συμπέρασμα: Αφού ούτε εγώ πήγα στο σχο­λείο, μάλλον δε θα καταφέρω πολλά στη ζωή μου.

Αντιλαμβάνεστε τις καταστροφικές συνέπειες αυτής της γενίκευσης; Οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν τον πιο καταστροφικό φαύλο κύκλο που φαντάζεται κανείς, μέσω του δικού τους εσωτερικού διαλόγου.

Αν θεωρούν τον εαυτό τους λιγότερο ικανό, ο κόσμος γύ­ρω τους τους αντιλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο. Όταν προ­βάλλουν αυτή την εμφανή ανεπάρκεια, τότε οι άλλοι τούς συ­μπεριφέρονται ανάλογα, γεγονός που λειτουργεί μόνο ως επι­βεβαίωση των όσων ήδη γνωρίζουν, ότι δηλαδή δεν έχουν κα­μιά ελπίδα.

Στην πραγματικότητα, το γεγονός ότι οι γονείς σας δεν κα­τάφεραν πολλά ίσως να έχει μικρή ή να μην έχει καμία σχέση με τη μόρφωσή τους. Να έχετε κατά νου ότι ίσως να είχαν τις δικές τους αγελάδες για τις οποίες εσείς δε γνωρίζετε κάτι. Κι αν ακόμα η έλλειψη επιτυχίας ήταν αποτέλεσμα της περιορι­σμένης εκπαίδευσής τους, αυτό δε σημαίνει επ’ ουδενί ότι θα οδηγηθείτε κι εσείς στα ίδια αποτελέσματα. Οπότε, να είστε προσεκτικοί στον εσωτερικό σας διάλογο.

Όταν ο Τζο Φερρέρ μετανάστευσε στην Αυστραλία για να ξεκινήσει μια καινούρια ζωή, ένιωθε τρόμο στην προοπτική ότι θα έπρεπε να ασχοληθεί με κάποια δουλειά διαφορετική απ’ αυτήν για την οποία είχε προετοιμαστεί. Άλλωστε, είχε αφιερώσει πολλά χρόνια σπουδάζοντας το επάγγελμα που εί­χε επιλέξει.

Παρόλο που υπήρχε μικρή ζήτηση γι’ αυτή την τέχνη στη νέα χώρα, η σκέψη να τολμήσει να ακολουθήσει έναν καινού­ριο κλάδο ήταν αρκετή για να τον κάνει να νιώθει άγχος και φόβο για το μέλλον του. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο φό­βος αυτός τον απέτρεπε να κοιτάξει προς οποιαδήποτε άλλη κατεύθυνση σε επαγγελματικό επίπεδο. Βεβαίως και υπήρχαν άλλες τέχνες τις οποίες του άρεσε να ασκεί, αλλά τι θα σκέ­φτονταν οι γονείς ή οι φίλοι του αν μάθαιναν ότι είχε εγκατα­λείψει την καριέρα του;

Ο φόβος του γινόταν χειρότερος λόγω της πεποίθησής του ότι η μετακίνηση σε έναν καινούριο κλάδο εργασίας θα σήμαινε πως όλα τα χρόνια των σπουδών του είχαν πάει χα­μένα. Κι αν έκανε λάθος επιλογή; Για χρόνια, η πεποίθησή του ότι όλοι πρέπει να παραμένουν στον κλάδο τον οποίο έχουν σπουδάσει τον παρέλυε, αφήνοντάς τον ανίκανο να πάρει κάποια απόφαση. Μόνο όταν συνειδητοποίησε τις κα­ταστροφικές επιπτώσεις αυτής της στάσης -η οποία βασι­ζόταν σε κάποια άλλη λανθασμένη υπόθεση- κινητοποιή­θηκε, ανέλαβε δράση και προχώρησε μπροστά στη ζωή του.

Στην εποχή της παγκόσμιας αγοράς, της μείωσης του προ­σωπικού και της υψηλής κινητικότητας του εργατικού δυνα­μικού, αυτή είναι μια επιλογή που ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι καλούνται να αντιμετωπίσουν. Πολλοί απ’ αυτούς, όπως ο Τζο, τρέμουν στην ιδέα ότι θα πρέπει να κάνουν κάτι διαφορετικό απ’ αυτό στο οποίο έχουν εκπαιδευτεί. Ο φόβος αυτός είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος, δεδομένου ότι κάποιες έρευνες δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι θα αντιμετωπίσουν κατά μέσο όρο επτά αλλαγές επαγγέλματος στη ζωή τους.

Ευτυχώς, ο Τζο αποφάσισε να νικήσει τον φόβο του -να σκοτώσει την αγελάδα του- και να δοκιμαστεί σε έναν τελεί­ως διαφορετικό τομέα. Το αποτέλεσμα της απόφασής του να δράσει ήταν ότι όχι μόνο ένιωσε μια ιδιαίτερη έλξη για τη νέα του καριέρα, αλλά επίσης ότι είχε μεγάλη επιτυχία σε ένα σχε­τικά σύντομο χρονικό διάστημα και πλέον απολαμβάνει την επαγγελματική του ζωή περισσότερο από ποτέ.

Πολλοί άνθρωποι φοβούνται το νέο ή το άγνωστο. Κάποιες φορές αυτός ο φόβος του μη οικείου τούς εμποδίζει να βρουν νέες απολαύσεις ακόμα και στα πιο βασικά πράγματα. Αποφεύ­γουμε να δοκιμάσουμε καινούριες γεύσεις ή να εξερευνήσουμε διαφορετικές κουλτούρες ή νέα χόμπι. Το να πράττουμε εκ του ασφαλούς γίνεται τρόπος ζωής,που περιορίζει τις δυνατότητες ανάπτυξης και δημιουργεί πολλούς παράλογους φόβους.

«Καλύτερα να μένεις σε όσα γνωρίζεις», «Γιατί να χαλάσεις κάτι καλό;», «Αν δεν είναι χαλασμένο, μην το διορθώνεις», ή αυτό που ανέφερα νωρίτερα: «Κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει». Όλες αυτές οι γνωστές εκφράσεις τείνουν να μας αποθαρρύνουν να βγαίνουμε εκτός της περιοχής στην οποία νιώθουμε άνεση και ασφάλεια. Όμως, η φαινομενική ασφάλεια του οικείου μπορεί να μας εμποδίσει και θα μας εμποδίσει να κάνουμε σημαντικές επαγγελματικές αλλαγές, τις οποίες καθυστερούμε για πολύ καιρό, ή να ξεπεράσουμε σχέσεις εκμετάλλευσης από φόβο μήπως καταλήξουμε σε χειρότερες συνθήκες.

Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα; Πρέπει να εξετάσουμε αν οι φόβοι, οι ανησυχίες και οι αβεβαιότητες που νιώθουμε είναι αποτέλεσμα λανθασμένων πεποιθήσεων τις οποίες έχουμε αναπτύξει στη ζωή μας. Δεν πρέπει να αποδέχεστε περιορι­σμούς χωρίς να αναρωτιέστε αν είναι ή όχι αληθινοί. Να θυμάστε ότι πάντα θα είστε αυτό που πιστεύετε ότι είστε. Αν πι­στεύετε ότι μπορείτε να τα καταφέρετε, μάλλον θα τα κατα­φέρετε. Αν πιστεύετε ότι δε θα επιτύχετε, έχετε ήδη χάσει. Η απόφαση είναι στο χέρι σας!

Απόσπασμα του βιβλίου “Μια αγελάδα, μια φορά” του Δρ Καμίλο Κρουζ (Εκδόσεις Πατάκη)